ឆុម ឆាយាឆាយ លោកគ្រូ ប៊ុន ថាន
ថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ថ្នាក់ ភាសាខ្មែរ
តែងសេចក្តីបែបពន្យល់
សុភាសិតមួយឃ្លាពោលថា “ចង់ចេះអោយសំលាប់អាចារ្យ ចង់បានផ្លែផ្កាអោយយកភ្លើងដុតគល់” ។ តើទស្សននេះមានន័យយ៉ាងដូចម្តេច? ចូរពន្យល់ដោយលើកយកឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង ក្នុងសង្គម សាលាភាពជាអ្នកដឹកនាំឡៃហ្គឺ និងបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន មកបញ្ជាក់ ។ គ្រប់រាល់កាសិក្សារៀនសូត្រនូវមុខវិជ្ជាក៏ដូចជាចំណេះជំនាញផ្សេងៗទាំងឡាយណា សិស្សានុសិស្សគ្រប់រូប តែងត្រូវការគ្រូបាអាចារ្យ ក៏ដូចជាលោកគ្រូអ្នកគ្រូ ដើម្បីបង្ហាត់បង្ហាញនូវចំណេះវិជ្ជាទាំងឡាយណា ទៅដល់កុលបុត្រ កុលធីតាគ្រប់រូប ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ដើម្បីអាចឲ្យដំណាំផ្លែផ្កានៃពន្លករុក្ខជាតិមួយនោះអាចលូតលាស់បានល្អបវ រុក្ខជាតិទាំងអស់នោះតែងតែត្រូវបានមើលថែទាំ ប្រោះប្រោចស្រោចទឹក ក៏ដូចជាដាក់ជីជាដើម ។ អាស្រ័យហេតុនេះហើយទើបមានសុភាសិតមួយឃ្លាពោលថា “ចង់ចេះអោយសំលាប់អាចារ្យ ចង់បានផ្លែផ្កាអោយយកភ្លើងដុតគល់” ។
តើសុភាសិតខាងលើមានអត្ថន័យខ្លឹមសារយ៉ាងដូចម្តេច?
ជាដំបូងមុននឹងយើងអាចឈានចូលទៅដល់ការបកស្រាយអំពីប្រធានបទខាងលើ យើងគួតែយល់ដឹងអំពីអត្ថន័យនៃពាក្យគន្លឹសរបស់ឃ្លាសុភាសិតយើងជាមុនសិន ។ បើយោងទៅ តាមវចនានុក្រមរបស់សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ពាក្យថា <អាចារ្យ> មានថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ មានន័យថា អ្នកប្រដៅឬហាត់មារយាទ អ្នកប្រព្រឹត្តល្អ និង អ្នកដែលសិស្សត្រូវគោរព ។ វីឯពាក្យថា <ផ្លែផ្កា> វិញ មានថ្នាក់ពាក្យជា នាមសព្ទ គឺសំដៅទៅលើ ចំណែកអវយវៈនៃរុក្ខជាតិ ក៏ដូចជាផលដែលទទួលបានពីការដាំដុះ ។
សុភាសិត “ចង់ចេះឱ្យសម្លាប់អាចារ្យ ចង់បានផ្លែផ្កាឱ្យយកភ្លើងដុតគល់” មួយនេះ គឺសម្ដៅទៅលើអត្ថន័យធៀប មិនមែនន័យដូចនៃកាដុត សម្លាប់ បំផ្លាញនូវរុក្ខជាតិ ឬភាវណាមួយនោះទេ ។ ផ្ទុយទៅវិញគឺគេចង់ឲ្យយើងសម្លាប់នូវភាពខ្ជិលច្រអូសខ្មាស់អៀន ក៏ដូចជាត្រូវចេះសួរដេញដោល ដុតកម្ទេចពីភាពងឿងឆ្ងល់ ទាក់ទងពីចំនេះជំនាញដែលបានផ្ទល់ជូនពីគ្រូបាអាចារ្យទាំងឡាយរបស់យើង ។
ដោយយោងទៅតាមឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង នៃសាលាភាពជាអ្នកដឹកនាំឡៃហ្គឺ ។ ការដាក់តាំងនូវស្នូលតម្លៃទាំងប្រាំមួយរបស់យើង ដែលមានដូចជា ការស្មោះត្រង់ សុទិដ្ឋិនិយម ភាពស្ញប់ស្ញែង ការតាំងចិត្ត និងភាពច្នៃប្រឌិត នៅក្នុងសាលា គឺជាការដាក់តាំង នូវផ្លូវដើម្បីជួយទៅដល់សិស្សរបស់យើងអោយភាពរីកចម្រើន ជាអ្នកដឹកនាំប្រកបដោយក្រមសីលធម៌ ។ ដូច្នេះដើម្បីសិស្សានុសិស្សគ្រប់រូបសម្រេចនូវគោលបំណងប្រាថ្នារបស់ពួកគេបាន ពួកគេតែងតែខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រសម្លាប់នូវភាពខ្ចិលច្រអូស ខ្មាស់អៀន ភ័យខ្លាច ដែរយើងអាចធៀបបានទៅនឹងការ សម្លាប់អាចារ្យ ដើម្បីក្រេបជញ្ជក់នូវរាល់ចំនេះជំនាញ ដែលបានផ្ទល់ពីលោកគ្រូអ្នកគ្រូមក ។ ដូចគ្នាទៅនឹងកថាខណ្ឌ ចង់បានផ្លែផ្កាឱ្យយកភ្លើងដុតគល់ នេះដែរ ការសួរដេញដោល ពិភាកសារ ជជែកវែកញែក និងដុតកម្ទេចពីភាពងឿងឆ្ងល់ទាំងអស់ គឺត្រូវបានអនុវត្តដោយសិស្សានុសិស្សទាំងអស់គ្រប់រាល់ថ្នាក់រៀន ក៏ដូចជាមុខវិជ្ជានីមួយៗនៅក្នុងសាលាផងដែរ ។
ជាចុងបញ្ចប់ដោយឆ្លងតាមការបកស្រាយដ៏ក្បោះក្បាយខាងលើនេះ សិស្សានុសិស្សទាំងអត់គួរគាប់បីបន្តប្រកាន់ភា្ជប់ ទៅតាមអត្ថនយ័អប់រំ ទូន្មាន ប្រៀនប្រដៅនៃ សុភាសិត “ចង់ចេះឱ្យសម្លាប់អាចារ្យ ចង់បានផ្លែផ្កាឱ្យយកភ្លើងដុតគល់” មួយនេះ ដើម្បីឲ្យក្លាយទៅជាបុគ្គលក៏ជោកជយ័នូវថ្ងៃណាមួយ ក៏ដូចជាទំពាំងស្នងឬស្សី ដ៏ល្អនៃប្រទេសជាតិយើងនៅថ្ងៃខាងមុខ ។
